Wat gebeurde er op de markt in 1629?

Op een gegeven moment sliep bijna iedereen op de markt omdat daar de bommen nog niet konden komen. (wordt nog nader gespecificeerd).

Op 3 juli werd het pand ‘de Wereld’ op de markt getroffen door een kogel. Momenteel is dat het pand van café “de Kleine Wereld”.

Stadsplattegrond van rond 1629 met de markt en binnen de cirkels de drie oude stadspoorten van de eerste omwalling met bovenaan de Leuvense poort, links de Brusselse poort en rechts de Leuvense poort.

Op woensdag 13 juni bleek dat ‘s-Hertogenbosch veel te lijden had onder beschietingen. Veel soldaten waren gedood. De meesten niet door zware kogels of bommen maar door musketkogels. Bij een vrouw werd door geschut beide benen afgeschoten. Ook bij een soldaat die lag te slapen werd een been afgeschoten. Twee jongens die voedsel brachten in de loopgraven werden door geschut finaal doormidden geschoten.

Op 15 juni kwam het bericht dat het bevrijdingsleger in aantocht was. Vandaar dat al het lood dat in de stad aanwezig was moest worden ingeleverd voor kogels van de muskettiers. Het betrof veel goten en regenpijpen. Per dag werd wel 600 kg aan lood weggeschoten dus men had duizenden kilo’s nodig.

Op 3 juli 1629 bleek dat de kogels al over de Markt heen vlogen. Het huis ‘de Wereld’ op de markt was al door een kogel getroffen.

Op 24 juli alleen al waren er driehonderd kanonskogels binnen de stad gevallen.

Op 24 augustus kwamen er twee bommen op de markt terecht. Eén afgeschoten van de koedijk en één vanuit richting Vught. Dit betekende dat er geen plekje in de stad meer bestaat waar de kogels niet meer kunnen komen.
Op die dag vierde Frederik Hendrik met zijn manschappen de overwinning op Wezel. Eerst werd hevig geschoten vanaf fort Crevecoeur, toen bij Engelen, daarna geschut op de Bossche dijk en toen de kanonnen bij Deuteren. Zo ging het steeds maar verder totdat de kanonnen in Orthen kogels richting de stad afvuurden. In de avond bonden de piekeniers een bundel stro aan hun wapen en staken dat in brand. Daarna liepen zij in de kwartieren heen en weer. Het was een angstwekkend gezicht gezien vanaf de stadswallen. Het leek of het gehele vijandelijke leger in vuur stond. Het lijkt erop dat de Staatsen denken dat ze gewonnen hebben.

Op 2 september 1629 werd er een grote processie op en rondom de markt gehouden om God te bidden voor ontzet.
Men vroeg zich af wat er met de katholieke godsdienst, de priesters en de kloosterlingen zou gaan gebeuren als de stad werd overgegeven.

Oktober 1576 proberen Bossche calvinisten vermomd in de stad als boeren de weg vrij te maken voor van Hohenlohe. Het garnizoen verijdelt dit. In november 1576 besluit de stad zelf schutterijen in het leven te roepen en zo had je ook het calvinistische schermersgilde. Het garnizoen vertrekt op 21 september 1577 met 6 maanden soldij vooruitbetaald de stad. Op 6 januari 1579 wordt de Unie van Atrecht opgericht en op 23 januari 1579 Unie van Utrecht. Oranje is populair in de stad, maar kan niet verkroppen dat de stad geen staats garnizoen wil. Het schermersgilde blijft stoken op de achtergrond om van tolerantie naar radicaal calvinisme te komen. Antwerpse calvinisten en het schermersgilde plegen een inval, komen in de stad door de St. Janspoort en de Vughterpoort, de schutterijen weten ze de stad uit te werken. De hervormden krijgen de St. Pieter en de St. Jacob voor hun kerkdiensten, wederzijds respect wordt afgesproken. De Calvinisten eisen en krijgen ook nog de kapellen van St. Anna en St. Cornelius. ‘s-Hertogenbosch betaalt belasting aan de Staten-Generaal voor de strijd tegen Parma! De katholieke policiemeesters door calvinistische en Maximiliaan krijgt het voor het zeggen in de stad. Die geeft in de Raad van State zijn mening dat de trouw van Den Bosch aan de Staten Generaal boven alle twijfel verheven is.

In 29 juni 1579 valt Maastricht voor Parma. De schermers provoceren verder en installeren zich op de markt, Maximiliaan weet de gemoederen nog te kalmeren. Op 1 juli komt het bericht van de val van Maastricht in de stad, hervormden in paniek en er breken ongeregeldheden uit. Met name Aegylus eist aansluiting bij de Unie van Utrecht en deze wordt ook afgekondigd door van Deventer namens de de stadsregering.

Het vendel van Herman Colen is het daar niet mee eens, gaat de markt over naar het stadhuis, één van zijn mannen schiet op de schermers en er breken gevechten uit: 42 doden en meer dan 100 gewonden

Op 1 juli 1579 verkondigde de gemeente op het bordes van het stadhuis.

Op 3 juli 1579 besluit het stadsbestuur, nu zonder dwang, zich bij de Unie van Utrecht aan te sluiten met de extra bepaling dat dit bij een eventuele vrede van Keulen heroverwogen kon worden.

Op 8 juli geeft het stadsbestuur iedereen het recht de stad te verlaten met medeneming van bezittingen en de mogelijkheid terug te keren. In juli 1579 volgt de uittocht van hervormden. Geschat  vertrekt 1/5 van de bevolking, Linnenwevers en blekers naar Haarlem, speldenmakers naar Dordrecht, messenmakers kooplieden en kramers naar Amsterdam. Maar ook gingen Calvinisten naar Wezel. Later tijdens het beleg van Frederik Hendrik te 1629 zetten ze de poorten open in Wezel zodat Frederik Hendrik de stad in kon nemen.

Na een paar maanden als de gereformeerden/welgestelden vertrokken zijn ontstaat neiging met de koning te verzoenen en het schermersgilde wordt ontbonden.